Për shkak të ndotjes dhjetëra lloje të peshkut janë të ndaluara për konsum në Zvicër

RTS kishte analizuar peshqit e kapur në rajone të ndryshme të Zvicrës dhe del se  PFAS është prezentë në të gjitha mostrat. Sipas standardeve evropiane, disa janë edhe të papërshtatshëm për konsum.
PFAS: është përbërje e mijëra komponimeve kimike, substanca per- dhe polifluoroalkil, të përdorura në industri që nga fundi i viteve 1940. Të vlerësuara shumë për vetitë e tyre hidroizoluese, kundër yndyrës dhe kundër ndotjes, ato gjenden veçanërisht në soba, dyll, veshje, pajisje të caktuara mjekësore apo edhe në shkumat e zjarrfikësve, shkruan RTS.
Por PFAS janë gjithashtu ndotës të jashtëzakonshëm që dyshohet se nxisin shfaqjen e sëmundjeve të tilla si kanceri i testikujve ose i veshkave, për prishjen e funksionit të tiroides apo edhe për dobësimin e mbrojtjes imune të fëmijëve. Ndotësit që janë edhe më problematikë sepse nuk mund të eliminohen natyrshëm.
Kështu, PFAS hyn në zinxhirin ushqimor. Për të dokumentuar këtë fenomen, emisioni i RTS analizoi rreth tridhjetë peshq të kapur në të gjithë Zvicrën. Rezultati: të gjitha përmbajnë PFAS. Shumica e peshqve të testuar (nëntëmbëdhjetë nga njëzet e shtatë) arritën nivele të tilla që nuk do të rekomandohej të hahej një herë në javë, sipas rekomandimeve të Autoritetit Evropian të Sigurisë Ushqimore, EFSA, përcjell albinfo.ch.
Së fundi, katër nga këta peshq thjesht do të ndaloheshin të shiten në Bashkimin Evropian, pasi nivelet e PFAS që përmbajnë janë kaq të larta.
“Ne tashmë duhet të marrim legjislacionin evropian sepse sot në Zvicër nuk kemi legjislacion të aplikueshëm. Ky duhet të jetë rasti nga fillimi i vitit të ardhshëm. Dhe pastaj, ne duhet të fitojmë njohuri shkencore, sepse ende na mungojnë shumë të dhëna. Ne duhet të veprojmë, kjo është e qartë. Ne shohim se kemi një problem global, por nuk jemi në një rrezik të menjëhershëm për shëndetin publik,” komenton Patrick Edder, kimist kantonal i Gjenevës, shkruan RTS.
Përtej çështjes së peshkut, kantonet aktualisht po udhëheqin një fushatë kombëtare për të zbuluar PFAS në ujin e pijshëm. Në këtë nivel, Zvicra tashmë ka vlerat e pragut të cilat së shpejti duhet të shtrëngohen. Nëse zbulohen nivele shumë të larta, disa burime uji mund të mbyllen “ose të hollohen për të qenë nën pragun ligjor”, specifikon Patrick Edder. Si mjet i fundit, mund të konsiderohen sisteme të reja të trajtimit të ujit.
Konfederata dhe kantonet po ndërmarrin hapa për të përcaktuar shkallën e ndotjes nga PFAS në vend. “Fatkeqësisht ne nuk kemi ende një vizion të qartë të të gjitha vendeve të ndotura që ka në Zvicër,” ankohet Christiane Wermeille, kreu i seksionit të vendeve të kontaminuara të Zyrës Federale për Mjedisin. “Do të ketë zona shumë problematike, si ato që ndotin ujërat sipërfaqësore. Këto vende, me përqendrime shumë të larta, ndoshta do të jenë të rendit të disa dhjetëra në Zvicër,” shpjegon ajo, përcjell albinfo.ch.
Konfederata së shpejti do të miratojë vlerat e pragut për tokat – të cilat aktualisht mungojnë. Këto do të ndihmojnë në përcaktimin se cilat vende duhet të korrigjohen. Projekti premton të jetë kolosal dhe fatura e rëndë. Sipas logjikës së ndotësi paguan, subjektet përgjegjëse për ndotjen duhet të paguajnë.
 
PFAS gjithashtu janë zbuluar në popullatë. Një studim i publikuar muajin e kaluar nga Zyra Federale e Shëndetit Publik zbuloi nivele problematike të PFAS në gjak në 3.6% të më shumë se 700 pjesëmarrësve, shkruan RTS.