Pse kaq shumë të rinj zviceranë i duan armët?
Një 13-vjeçar u shpall kampion në festivalin e të dielës për të rinjtë në Cyrih. Në Zvicër, ky konsiderohet një aktivitet i dobishëm për të rinjtë, përcjell albinfo.ch.
Fundjavën e kaluar kodrat rreth Cyrihut ishin të gjalla me zhurmën e të shtënave, ndërsa mbahej konkursi vjetor Knabenschiessen, një garë tradicionale e gjuajtjes me objektiva.
Megjithatë, askush nuk u frikësua dhe nuk vrapoi për t’u mbrojtur, sepse banorët e zonës e dinin që tingujt tronditës vinin nga një grup fëmijësh që bënin atë që u vjen natyrshëm shumë prej tyre: gjuajtja e mprehtë.
Si çdo vit u zgjodh një kampion që mori rezultatin më të mirë – një adoleshent i quajtur Miro Scheiwiller, 13 vjeç, fitoi titullin e lakmuar, për të cilin konkurronin 3,500 të rinj të tjerë.
Një imazh i adoleshentëve që mbajnë pushkë të varura mbi supe i mbush me frikë njerëzit në shumë vende – si Shtetet e Bashkuara.
Dhe ka një arsye të mirë për këtë: në vitin 2022 ka pasur të paktën 183 incidente me armë zjarri në terrenet e shkollës në SHBA, duke rezultuar në 66 të vdekur dhe 158 të plagosur.
Shumë prej tyre u kryen nga vetë studentët.
Nuk është çudi që thjesht ideja e fëmijëve me armë të mbushura tmerron shumë njerëz në SHBA.
Por në Zvicër nuk është kështu.
Një goditje e sigurt
Jo vetëm që të shtënat masive janë jashtëzakonisht të rralla në Zvicër (i fundit ka ndodhur në vitin 2013), por këtu nuk ka pasur kurrë fare të shtëna në shkollë.
Arsyeja për këtë mund të përmblidhet në një fjalë: arsim.
Zviceranët mësojnë të qëllojnë që në moshë të re nga instruktorë të trajnuar posaçërisht dhe ata zhvillojnë një ndjenjë të thellë përgjegjësie ndaj armëve të tyre të zjarrit.
Pasi të bashkohen me një seksion të të rinjve të federatës së tyre lokale të qitjes, disa prej të cilave pranojnë fëmijë në moshën pesë vjeçare, atyre u mësohen aftësitë thelbësore të sigurisë, si për shembull se si të kujdesen për armën e tyre dhe si ta sigurojnë atë, edhe para se të gjuajnë për herë të parë (i mbikëqyrur) qëlloi.
Një klub, i quajtur Youth + Sports, i cili funksionon nën kujdesin e Ministrisë së Sporteve, thotë në faqen e tij të internetit se gjuajtja me pushkë është një aktivitet popullor për të rinjtë, sepse “kombinon përqendrimin, saktësinë, statikën dhe kontrollin e trupit”.
Qeveria po financon këto klube dhe instruktorë, duke monitoruar aktivitetet e tyre për të siguruar që të gjithë të ndjekin rregullat e sigurisë dhe të tjera.
Ndërsa shifrat e fundit janë të vështira për t’u arritur, të dhënat e vitit 2018 tregojnë se në atë kohë, mbi 10,000 të rinj u përkisnin klubeve të qitjes.
Kultura dhe mentaliteti
Një arsye tjetër pse fëmijët dhe armët përzihen në Zvicër (ndryshe nga Shtetet e Bashkuara) – përveç theksit të lartpërmendur mbi sigurinë dhe përgjegjësinë – është qëndrimi i përgjithshëm ndaj armëve, i cili është i rrënjosur thellë në mentalitetin zviceran.
Që nga mosha më e hershme, armët shihen në dy mënyra të arsyeshme: njëra, si pjesë e detyrës patriotike dhe qytetare të secilit për të mbrojtur Zvicrën nga armiqtë.
Kjo është veçanërisht e vërtetë për djemtë, të cilët do të duhet të shërbejnë në ushtri pasi të mbushin 18 vjeç, dhe gjuajtja e mprehtë do të jetë një aftësi e kërkuar (gratë mund të dalin vullnetare, por nuk janë të detyruara të shërbejnë).
Së dyti, nga pikëpamja joushtarake, armët — dhe aftësitë e mira të të shtënave — janë pjesë e kulturës sportive/rekreative: shumë njerëz, fëmijë dhe të rritur, praktikojnë gjuajtjen në objektiv si hobi.
Për ta është njësoj si çdo sport tjetër që kërkon përgatitje dhe disiplinë për të pasur sukses.