Zvicra përgatitet për krizën e energjisë dimërore

Swissinfo.ch ka mbledhur përgjigje për disa nga pyetjet më të ngutshme për furnizimin me energji elektrike, varësinë e Zvicrës nga gazi rus dhe masat që po ndërmerren për ta kaluar vendin nga dimri, transmeton albinfo.ch.
A është Zvicra e vetë-mjaftueshme në plotësimin e nevojave të saj për energji?
Jo. Prodhimi vendas i energjisë elektrike mbulon vetëm rreth 25% të nevojave të vendit për energji. Pjesa e mbetur prej 75% importohet në formën e naftës bruto, produkteve të naftës, gazit dhe qymyrit.
Krahasuar me vendet e tjera evropiane, Zvicra është një nga vendet më pak të vetë-mjaftueshme për sa i përket prodhimit të energjisë.
Nga vjen energjia elektrike e përdorur në Zvicër?
682 hidrocentralet e vendit sigurojnë më shumë se gjysmën e energjisë elektrike të konsumuar në Zvicër (61.5% në 2021). Pjesa tjetër vjen nga katër termocentralet bërthamore të vendit (28.9%), termocentralet konvencionale (3.6%) dhe burimet e rinovueshme si energjia diellore dhe energjia e erës (6%).
Gjatë muajve të verës, Zvicra prodhon më shumë energji elektrike sesa konsumon. Në dimër ka një rënie të prodhimit të hidrocentraleve, kështu që energjia elektrike duhet të importohet nga vendet fqinje, kryesisht nga Franca dhe Gjermania, transmeton tutje albinfo.ch.
Sa i rëndësishëm është gazi rus për Zvicrën?
Zvicra nuk ka depozita të veta të gazit të shfrytëzueshme dhe për këtë arsye varet tërësisht nga importet. Gazi përbën rreth 15% të konsumit të energjisë zvicerane (krahasuar me 22% në Bashkimin Evropian), dhe rreth gjysma e kësaj vjen nga Rusia. Në Zvicër, gazi natyror përdoret kryesisht për prodhimin e nxehtësisë. Rreth një në pesë familje i ngrohin shtëpitë e tyre me gaz në dimër.
Cili është rreziku i mungesës së energjisë këtë dimër?
Kërcënimi i mungesës së energjisë elektrike në dimër nuk është i ri. Meqenëse Zvicra nuk është pjesë e BE-së dhe deri më tani nuk ka arritur të përfundojë një marrëveshje kornizë për lidhjet e jashtme për marrëdhëniet dypalëshe me Brukselin, tashmë kishte pasur frikë se BE mund të mbyllte rubinetin e energjisë elektrike në rast të një mungese.
Këtë vit, megjithatë, kërcënimi i mungesës përkeqësohet nga rritja e përgjithshme e çmimeve të energjisë, mbyllja e detyruar e rreth gjysmës së reaktorëve bërthamorë të Francës (të cilët furnizojnë Zvicrën me energji elektrike në dimër) dhe thatësira e zgjatur. Nivelet e ulëta të lumenjve, mungesa e reshjeve të borës në male dhe reshjet e pakta të shiut kanë sjellë rezervat e ujit në shumë pellgje hidroelektrike në nivelin më të ulët historik.
Reduktimi i furnizimeve me gaz rus në Evropë mund të ketë gjithashtu një ndikim indirekt në energjinë elektrike në Zvicër. Si rezultat, vende të tilla si Gjermania mund të frenojnë eksportet e energjisë elektrike të prodhuar nga termocentralet e tyre me gaz.
Për sa i përket gazit, mungesa e mundshme lidhet drejtpërdrejt me luftën në Ukrainë. Zvicra nuk ka objekte të veta për ruajtjen e gazit dhe, siç u përmend më lart, varet tërësisht nga importet. Një mungesë në Evropë do të ndihej kështu edhe në Zvicër.
Çfarë masash po marrin autoritetet zvicerane për të shmangur mungesën e energjisë?
Qeveria federale ka prezantuar një plan për ruajtjen e gazit në vendet fqinje si dhe një program vullnetar të kursimit të gazit që synon të reduktojë kërkesën midis familjeve dhe bizneseve me 15% këtë dimër. Mbështetja e autoriteteve në ndihmën e popullatës për të reduktuar konsumin dhe për të kursyer energji shkon më tej. Në fund të muajit të kaluar ajo nisi një fushatë informimi publik, “Energjia është e pakët – le të mos e shpërdorojmë”, që inkurajon konsumatorët të reduktojnë ngrohjen e tyre, të përdorin më pak ujë të nxehtë dhe të fikin pajisjet elektrike dhe dritat e papërdorura.
Në rast të mungesës së madhe të gazit, qeveria tha se ishte e përgatitur të merrte masa më drastike, si kufizimi i ngrohjes në shtëpi në 19°C dhe ndalimi i ngrohjes me gaz në shtëpitë e pushimit dhe pishinat e dyta.
Shumë kantone kanë ngritur gjithashtu grupe pune për energjinë dhe ekipe për menaxhimin e krizave. Disa qytete kanë njoftuar tashmë plane për të reduktuar ngrohjen dhe për të kursyer energjinë elektrike në ndërtesat publike, si për shembull duke reduktuar dritat dekorative të Krishtlindjeve.
Si po përgatiten vendet e tjera?
Disa vende evropiane kanë njoftuar tashmë kufizime dhe ndalime për të ulur konsumin e gazit dhe energjisë elektrike. Kështu, Gjermania planifikon të nxjerrë jashtë ligjit ndriçimin e ndërtesave dhe monumenteve historike, të kufizojë ngrohjen në ndërtesat publike jorezidenciale në 19°C dhe të ndalojë ngrohjen e pishinave.
Në Spanjë, dritat e dyqaneve tani duhet të fiken natën, ndërsa Franca është vendosur të ndalojë reklamat me ndriçim dhe po përgatitet gjithashtu të racionojë energjinë elektrike për bizneset. Nuk janë marrë ende vendime përfundimtare në Itali (qeveria e re do ta bëjë këtë pas zgjedhjeve të 25 shtatorit), por nuk përjashtohen kufizimet e ngrohjes, reduktimi i ndriçimit të rrugëve gjatë natës dhe mbyllja e parakohshme e dyqaneve.